Przepisy zawarte w uchwalonym 24 kwietnia 2024 r. rozporządzeniu UE 2024/1258[1] nowelizują unijny akt prawny 561/2006. Dla wszystkich kierowców zmieni się system nakładania kar przez służby kontrolne z powodu naruszeń związanych z tachografami. W praktyce oznacza to, że inspektor będzie mógł ukarać kierowcę np. za brak wpisu o przekroczeniu granicy w dowolnym kraju UE. Wcześniej nałożenie kary było możliwe tylko na terenie Państwa, w którym doszło do naruszenia. Pozostałe zmiany dotyczą głównie kierowców autobusów wykonujących okazjonalny przewóz osób i będą obowiązywać podczas wykonywania usług krajowych i międzynarodowych na terenie Unii Europejskiej. – Nowy podział przerw w jeździe ciągłej stanowi jedną z istotnych zmian w przepisach dotyczących kierowców wykonujących krajowe i międzynarodowe przewozy osób o charakterze okazjonalnym. Od 22 maja 2024 r. kierowca będzie mógł podzielić obowiązkową przerwę wynoszącą nie mniej niż 45 minut na dwa okresy, lecz każdy z nich będzie musiał trwać co najmniej 15 minut. Oznacza to, że możliwe będzie wykonanie, np. jednej przerwy wynoszącej 25 minut i kolejnej trwającej 20 minut, tak jak przedstawiono to na poniższym schemacie – wyjaśnia Mateusz Włoch, ekspert ds. rozwoju i szkoleń, Inelo z Grupy Eurowag.
Ważna zmiana dotyczy także możliwości wydłużenia doby pracy kierowcy z 24 na 25 godzin. Przedłużenie okresu dobowego o jedną godzinę pozwala na wydłużenie czasu pracy. Należy jednak pamiętać o spełnieniu następujących warunków:
- Wydłużenie doby nie może naruszać czasu pracy kierowców ani zagrażać bezpieczeństwu w ruchu drogowym.
- Znowelizowane przepisy dotyczą tylko i wyłącznie przewozów okazjonalnych.
- W dniu skorzystania z odstępstwa czas prowadzenia autobusu może wynosić maksymalnie 7 godzin.
- Jednorazowe wydłużenie doby jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy pojedyncza usługa przewozu okazjonalnego pasażerów trwa co najmniej 6 kolejnych okresów liczących po 24 godziny,
- Dwukrotne skorzystanie z przedłużenia doby pracy kierowcy jest możliwe tylko wtedy, gdy pojedyncza usługa przewozu okazjonalnego osób trwa co najmniej przez osiem kolejnych okresów 24-godzinnych.
– Wprowadzone modyfikacje niosą sporo zmian dotyczących prawidłowej analizy i planowania czasu pracy kierowców autobusów, a do ich wejścia w życiu zostało już niewiele czasu, tym bardziej, że zbliżają się wakacje, czyli sezon największej liczby usług przewozów wycieczek. Dlatego zespół Inelo intensywnie pracuje nad wprowadzeniem funkcjonalności zgodnych z nowymi przepisami w oprogramowaniu 4Trans oraz Tachoscan Control. Nowelizacja czasu pracy kierowców autobusów wykonujących okazjonalny przewóz pasażerów dotyczy także możliwości odroczenia kolejnego tygodniowego odpoczynku o 12 kolejnych okresów 24-godzinnych – zauważa Mateusz Włoch, ekspert ds. rozwoju i szkoleń, Inelo z Grupy Eurowag.
Skorzystanie z nowych przepisów wymaga dopełnienia formalności
Wykorzystując znowelizowane przepisy dotyczące czasu pracy kierowców wykonujących okazjonalny przewóz osób należy pamiętać o sporządzeniu wymaganej dokumentacji. Mowa tu o wypełnionym formularzu przejazdu, który musi znajdować się w pojeździe i zawierać informacje zgodne z art. 12 ust. 3[2] rozporządzenia (WE) nr 1073/2009. W dokumencie należy m.in. wskazać rodzaj wykonywanej usługi, trasę przejazdu oraz wskazanie przewoźnika lub przewoźników świadczących realizowaną usługę. Zapewnienie formularza stanowi obowiązek firmy transportowej. Wypełniona dokumentacja tego typu musi być przechowywana w pojeździe w formie papierowej lub kopii elektronicznej za okres co najmniej 28 poprzedzających dni. Co ważne, od 31 grudnia 2024 r. okres ten ulegnie wydłużeniu do 56 dni poprzedzających wypełnienie formularza. – Komisja Europejska pracuje nad zastąpieniem papierowego obiegu dokumentacji dotyczącej czasu pracy kierowców przez cyfrowe rozwiązania. Niezbędna będzie także modyfikacja tachografów o funkcję rejestrowania i przechowywania danych dotyczących regularnego i okazjonalnego przewozu osób – wyjaśnia Mateusz Włoch, ekspert ds. rozwoju i szkoleń, Inelo z Grupy Eurowag.
Dlaczego zmieniono przepisy dot. okazjonalnego przewozu osób?
Przepisy dotyczące czasu pracy kierowców mają na celu zapewnienie, m.in. bezpieczeństwa w ruchu drogowym, dobrych warunków wykonywania zawodu oraz uczciwego prowadzenia działalności gospodarczej w sektorze transportu drogowego. W przypadku kierowców autobusów przepisy dotyczące czasu pracy są zawarte w rozporządzeniu 561/2006, a wprowadzone zmiany wynikają z oceny ex post tego dokumentu. Nowelizacja ma za zadanie dopasować regulacje prawne do specyfiki okazjonalnych przewozów drogowych osób i pozwoli na stosowanie bardziej elastycznych rozwiązań.
Okazjonalny przewóz osób istotnie różni się od regularnych usług tego typu, które polegają, m.in. na przewozie pasażerów w określonych odstępach czasu na wskazanej trasie. Według art. 2 ust. 4 rozporządzenia 561/2006[3] usługi okazjonalne obejmują przewóz grup pasażerów z inicjatywy zleceniodawcy lub samego przewoźnika. Tym samym ten rodzaj transportu osób charakteryzuje się sezonowością, a szczególnie duże zapotrzebowanie, np. na usługi turystyczne ma miejsce w zbliżającym się okresie letnim.
Warto pamiętać, że międzynarodowe przewozy osób na teren państw trzecich (np. z Polski do Wielkiej Brytanii) nie podlegają pod wspomniane przepisy unijne, lecz pod umowę AETR, więc omawiana nowelizacja nie będzie obowiązywać w takich przypadkach.